DZIEŃ LALKI ANTYCZNEJ

         

        Pierwszą myślą, kiedy mowa jest o antykach, to potrzeba sprecyzowania tego terminu. Otóż Antykiem w historii nazywamy Starożytność, czyli okres przed Średniowieczem. Natomiast jeśli mówimy o antykach i rzecz dotyczy przedmiotów użytkowych np. mebli, to już inna sprawa. Najczęściej antykami określamy przedmioty stare, sprzed XX w.  Choć niektórzy powątpiewają mówiąc, XIX w – a cóż to za antyk. Podobnie ma się z lalkami.

         Mamy czasem możliwość w renomowanych muzeach Egiptu, Grecji czy Włoch zobaczyć naprawdę antyczne lalki.

         Jak np. takie:

 

Egipt, figurka kobiety, ruchome ręce.

Korynt V w. p.n.e.

Rzym, lalka z kości słoniowej II w. n.e.

Lalka z drewna II w. n.e.

        

Ale najczęściej jednak antycznymi lalkami nazywamy lalki XVII-XIX w. Spotkałam się nawet z określeniem antyczna lalka celuloidowa, ale to oczywiście przegięcie.

         Moja kolekcja jest bardzo uboga w „antyki” to dwie niekompletne porcelanowe lalki z końca XIX w. Uszkodzona figurka Frozen Charlotte i Złoty Anioł Norymberski  z biskwitową główką parianki.

Charlotte

Moja Parianka

         Nie wszystkie lalki służyły do zabawy. Lalki zabawki najczęściej wykonane były z materiałów nietrwałych – tkaniny, skóra, drewno, a w dodatku najczęściej wybawione do cna , kończyły swoja karierę w piecu. 

 

lalki drewniane XVIII w. tzw. Peg dolls

Co innego lalki dla dorosłych. Były to najczęściej drewniane lalki manekiny do prezentowania miniatur ubiorów. Podobno  istniały już w XIV w.  Pierwszą lalką modelką w Polsce była zamówiona przez żonę Władysława IV, Cecylię Renatę lalka z Niderlandów. Dostarczył ją poseł w 1642 r., ponieważ królowa skarżyła się na modę panującą na polskim dworze. Niestety , z tego co wiem, lalka się nie zachowała.

Lalka księżniczki Katarzyny córki Karola IX około 1600 r.

 Sporo natomiast tych lalek, zwanych Pandorami,  zachowało się we Francji, Holandii i Anglii . Można je znaleźć w muzeach i prywatnych kolekcjach.

 

Pandora XVIII w.

Pandora XVIII w.

         XIX w. wywrócił wszystko do góry nogami. Rewolucja przemysłowa przyczyniła się do wzrostu bogactwa mieszczaństwa, zaś duża śmiertelność wśród dzieci, do szczególnego ich traktowania. Dzieci stawały się oczkiem w głowie rodziców, a co za tym idzie były rozpieszczane i obdarowywane zabawkami. Nastąpił rozkwit lalkarstwa. Szczególnie przyczyniła się do tego produkcja w miarę tanich elementów do stworzenia lalki z porcelany. Główek, nóżek i rączek. Matki mogły obniżyć koszt zabawki samodzielnie szyjąc i wypychając korpusy oraz wykonując dla nich ubiory. 

Lalka do samodzielnego uszycia. XIX w.

     Potęgą w produkcji lalek porcelanowych w XIX w. były Niemcy. Niemieckie fabryki produkowały też elementy dla zakładów produkujących lalki w innych krajach.

         Żeby nie zanudzać Was suchymi faktami teraz sporo zdjęć. Oczywiście z Internetu.